Arborysta – zarobki, kwalifikacje, obowiązki

W Polsce zawód arborysty wciąż bywa niedoceniany lub błędnie rozumiany. Kojarzony niekiedy z ogrodnikiem lub osobą przycinającą drzewa w parkach miejskich, w rzeczywistości jest znacznie bardziej wyspecjalizowany i odpowiedzialny. Arborysta to ekspert od pielęgnacji drzew, ich diagnozowania, leczenia, a niekiedy także usuwania, kiedy zagrażają ludziom lub infrastrukturze. Praca ta wymaga nie tylko specjalistycznej wiedzy biologicznej i dendrologicznej, ale także sprawności fizycznej, odwagi i odpowiednich kwalifikacji. Zainteresowanie tym zawodem w Polsce rośnie – nie tylko z powodu rosnącej świadomości ekologicznej społeczeństwa, ale także coraz bardziej rozbudowanej infrastruktury miejskiej, gdzie drzewa muszą współistnieć z zabudową i sieciami technicznymi.

Branża arborystyczna rozwija się dynamicznie, co potwierdzają dane Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego – w ciągu ostatnich pięciu lat liczba specjalistów zajmujących się profesjonalną pielęgnacją drzew wzrosła o niemal 40%. Dodatkowo, coraz więcej jednostek samorządowych i firm prywatnych zleca usługi wykwalifikowanym arborystom, rezygnując z przypadkowych ekip nieposiadających odpowiednich uprawnień. Jak zostać arborystą, ile można zarobić i jakie są realne obowiązki na tym stanowisku?

Arborysta – kwalifikacje i czym się zajmuje

Arborystyka to dziedzina interdyscyplinarna, łącząca elementy biologii, ochrony środowiska, inżynierii oraz prac wysokościowych. Osoba, która chce pracować jako arborysta, nie musi mieć wykształcenia wyższego, ale musi ukończyć specjalistyczne szkolenia oraz zdobyć certyfikaty, które potwierdzają jej kwalifikacje.

Podstawowym wymogiem jest ukończenie kursu arborystycznego, najczęściej organizowanego przez ośrodki szkoleniowe, uczelnie przyrodnicze lub firmy branżowe. Szkolenie obejmuje m.in. zasady oceny stanu zdrowotnego drzew, techniki wspinaczkowe, cięcia pielęgnacyjne i zabezpieczające, obsługę specjalistycznego sprzętu oraz podstawy prawa ochrony środowiska. Ukończenie kursu zwykle kończy się egzaminem i wydaniem certyfikatu, np. ETW (European Tree Worker) – jednego z najbardziej cenionych w Europie.

Nieodzownym elementem w tej pracy są także uprawnienia do prac na wysokości. Większość działań arborystycznych odbywa się z użyciem lin lub podnośników, dlatego konieczne są badania lekarskie oraz kurs alpinistyczny lub wysokościowy (np. IRATA lub SPRAT). W wielu przypadkach wymagane są również kwalifikacje do pracy z piłą mechaniczną i znajomość zasad BHP.

W praktyce oznacza to, że zawód arborysty wymaga nieustannego doskonalenia i aktualizacji wiedzy. Nowe metody oceny ryzyka drzew, techniki cięcia czy zmieniające się przepisy prawne sprawiają, że dobry arborysta nigdy nie przestaje się uczyć.

Obowiązki arborysty – więcej niż tylko cięcie gałęzi

Obowiązki arborysty są znacznie szersze niż powszechnie się uważa. To nie tylko przycinanie koron drzew w parkach i ogrodach. To również diagnostyka drzew, zapobieganie ich chorobom, walka z pasożytami, a także interwencje ratunkowe podczas wichur i katastrof naturalnych.

Przede wszystkim arborysta dokonuje oceny stanu zdrowotnego drzewa – analizuje system korzeniowy, pnie, konary i koronę, a także bada obecność grzybów, próchnicy czy innych oznak osłabienia strukturalnego. Często korzysta przy tym z urządzeń takich jak tomograf dźwiękowy, rezystograf czy skaner korzeniowy. Na podstawie takiej analizy podejmuje decyzję o dalszych działaniach – pielęgnacji, leczeniu, zabezpieczeniu lub usunięciu drzewa.

Kiedy zachodzi taka potrzeba, arborysta przystępuje do pracy wysokościowej. Zawieszenie na linach, precyzyjne cięcia z podnośnika, wycinanie gałęzi nad budynkami czy siecią energetyczną – to codzienność tej pracy. Praca ta niesie za sobą duże ryzyko, dlatego każdy ruch musi być dobrze zaplanowany i wykonany z zachowaniem najwyższych standardów bezpieczeństwa.

Równie ważna jest umiejętność współpracy z klientami – zarówno indywidualnymi właścicielami posesji, jak i przedstawicielami samorządów. Arborysta musi umieć przekazać rekomendacje w sposób zrozumiały i przekonujący, często też uzasadnić decyzję o usunięciu drzewa, co bywa emocjonalnie trudne dla mieszkańców. Musi również znać przepisy dotyczące ochrony przyrody – m.in. te wynikające z ustawy o ochronie przyrody oraz rozporządzeń lokalnych.

Zobacz również:

Park Militarno-Historyczny w Dąbrowie Górniczej - nie tylko dla dzieci

Gródek Rycerski w Sosnowcu

Ile zarabia arborysta w Polsce?

Zarobki arborystów w Polsce są bardzo zróżnicowane i zależą od wielu czynników: doświadczenia, posiadanych uprawnień, regionu, w którym pracują, oraz formy zatrudnienia. Początkujący arborysta, pracujący na etacie w firmie ogrodniczej lub komunalnej, może liczyć na wynagrodzenie w granicach 4 000–5 000 zł brutto miesięcznie. Jednak wraz z rosnącym doświadczeniem i liczbą zrealizowanych zleceń, zarobki znacząco rosną.

Według danych z raportów branżowych (m.in. z analizy rynku pracowników technicznych w Polsce z 2024 roku), doświadczeni arborystycy prowadzący własną działalność gospodarczą mogą zarobić nawet 10 000–15 000 zł miesięcznie. W sezonie (czyli od wczesnej wiosny do późnej jesieni) przy dużej liczbie zleceń i pracy w trudnych warunkach (np. po wichurach lub w miejscach trudno dostępnych), stawki mogą być jeszcze wyższe.

Stawki za konkretne zlecenia również bywają bardzo różne – za cięcie drzewa o wysokości powyżej 10 metrów z użyciem lin i uprzęży można uzyskać od 800 do 2500 zł za sztukę, w zależności od lokalizacji, trudności zadania oraz zagrożeń wynikających z otoczenia. Praca przy wyjątkowo trudnych drzewach – np. usuwanie obumarłych konarów nad linią wysokiego napięcia – może być wyceniana znacznie wyżej.

Warto dodać, że arborystyka w Polsce dopiero zaczyna być formalizowana jako odrębna specjalizacja zawodowa. W wielu krajach Europy Zachodniej arborysta to zawód z dużym prestiżem i stabilnym rynkiem pracy, regulowany przez odpowiednie instytucje certyfikujące. W Polsce obserwujemy podobny trend – rośnie zapotrzebowanie, a wraz z nim konkurencyjność i profesjonalizacja usług.

Czy warto zostać arborystą?

Zawód arborysty nie jest dla każdego. Wymaga świetnej kondycji fizycznej, braku lęku wysokości, odporności na stres oraz ogromnej odpowiedzialności. To praca na świeżym powietrzu, często w niesprzyjających warunkach pogodowych, z użyciem ciężkiego sprzętu. Ale jednocześnie to zawód, który daje dużą satysfakcję – umożliwia realny wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo zieleni miejskiej, pozwala działać w zgodzie z naturą i często łączy pasję z zarobkiem.

Dla osób, które interesują się przyrodą, cenią niezależność i nie boją się fizycznej pracy, arborystyka może być świetnym kierunkiem zawodowym. Warto zainwestować w solidne szkolenie i zadbać o dobry sprzęt – jakość narzędzi w tej branży ma bezpośrednie przełożenie na efektywność i bezpieczeństwo pracy. Równie istotne jest zdobywanie doświadczenia i budowanie sieci kontaktów – w branży arborystycznej polecenia od zadowolonych klientów to podstawa sukcesu.

W perspektywie najbliższych lat rynek usług arborystycznych w Polsce będzie się tylko powiększał. Zmieniające się przepisy dotyczące ochrony zieleni, rosnąca liczba inwestycji budowlanych i potrzeba ochrony drzew w przestrzeniach zurbanizowanych sprawiają, że arborysta to zawód z przyszłością – zarówno dla osób szukających ciekawej pracy, jak i dla tych, którzy chcą rozwijać własny biznes w niszowej, ale potrzebnej branży.